در دنیای امروز، بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی، خیریه، هنری و پژوهشی در قالب مؤسسات غیرتجاری یا همان انجیو (NGO) و سازمان‌های مردم نهاد (سمن‌ها) انجام می‌شود. اگر قصد دارید یک مجموعه غیرانتفاعی مانند انجمن یا سازمان مردم نهاد برای پیشبرد اهداف فرهنگی، اجتماعی یا خیریه‌ای راه‌اندازی کنید، یا در حال بررسی تفاوت‌های بین شرکت‌های تجاری و مؤسسات غیرتجاری هستید، این راهنمای جامع ثبت موسسات غیرتجاری به شما کمک می‌کند تا با مراحل قانونی ثبت مؤسسات غیرتجاری و شرایط فعالیت آنها آشنا شوید.

مؤسسه غیرتجاری چیست؟

طبق ماده ۵۸۴ قانون تجارت، مؤسسات غیرتجاری به نهادهایی گفته می‌شود که برای اهداف غیرتجاری مانند فعالیت‌های فرهنگی، علمی، آموزشی، هنری، خیریه‌ای و اجتماعی تشکیل می‌شوند. در این مؤسسات، هدف کسب سود اقتصادی میان اعضا وجود ندارد، هرچند ممکن است درآمدزایی داشته باشند که آن درآمد باید صرف اهداف و موضوعات مؤسسه شود. ثبت این مؤسسات در اداره ثبت شرکت‌ها انجام می‌شود و پس از تأیید، آگهی تأسیس آنها در روزنامه کثیرالانتشار منتشر می‌گردد.

انواع مؤسسات غیرتجاری

مؤسسات غیرتجاری به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1. مؤسسات انتفاعی (با کسب درآمد)

این دسته از مؤسسات اگرچه غیرتجاری هستند، اما می‌توانند فعالیت‌هایی برای کسب درآمد و پوشش هزینه‌های خود داشته باشند. به عنوان مثال، آموزشگاه‌های آزاد، مؤسسات پژوهشی یا فرهنگی که از محل خدمات آموزشی، برگزاری همایش و فروش آثار فرهنگی درآمد دارند.

2. مؤسسات غیرانتفاعی (بدون کسب درآمد)

در این نوع مؤسسات، هدف صرفاً امور خیریه، نیکوکاری، کمک به اقشار آسیب‌پذیر، ترویج علم یا فرهنگ است و اعضای مؤسسه هیچ‌گونه انتفاع مالی شخصی ندارند.

تفاوت مؤسسه غیرتجاری با شرکت تجاری

مراحل ثبت مؤسسه غیرتجاری

ثبت مؤسسه غیرتجاری نیز مانند شرکت‌ها، نیازمند طی مراحل قانونی است. این مراحل به شرح زیر است:

1. انتخاب نام مناسب

نام مؤسسه باید دارای شرایط زیر باشد:

• فارسی و معنادار
• غیرتکراری (در سامانه ثبت شرکت‌ها بررسی شود)
• متناسب با موضوع فعالیت مؤسسه

2. تنظیم اساسنامه و صورتجلسه

• اساسنامه: شامل هدف، نوع فعالیت، مدت، سرمایه اولیه، اسامی مدیران و…
• صورتجلسه: تشکیل جلسه مؤسسین و تصمیم‌گیری در مورد مدیرعامل، اعضای هیأت مدیره، بازرس و…

3. ثبت درخواست در سامانه ثبت شرکت‌ها

از طریق سامانه irsherkat.ssaa.ir مدارک شامل اساسنامه، صورتجلسه‌ها و تقاضانامه به صورت آنلاین بارگذاری می‌شود. مدارک هویتی ارائه نمی‌شود و استعلام از سامانه‌های مرتبط مانند سامانه کاتب صورت می‌گیرد.

4. ارائه مدارک فیزیکی به اداره ثبت شرکت‌ها

مدارک شامل اساسنامه، صورتجلسه مؤسسین، صورتجلسه هیأت مدیره و تقاضانامه به صورت فیزیکی به اداره ثبت شرکت‌ها ارسال می‌شود.

5. ارائه شماره تلفن همراه مدیران که با شماره ثبت شده در سامانه ثنا یکسان باشد

مدیران باید شماره تلفن همراهی که در سامانه ثنا ثبت کرده‌اند و به نام خودشان است، ارائه دهند.

6. دریافت آگهی تأسیس

در صورت تأیید، آگهی تأسیس در روزنامه کثیرالانتشار منتشر می‌شود و مؤسسه رسمیت قانونی پیدا می‌کند.

مدارک لازم برای ثبت مؤسسه غیرتجاری

• اساسنامه
• صورتجلسه مجمع مؤسسین
• صورتجلسه هیأت مدیره
• فرم تقاضانامه ثبت مؤسسه

نکات مهم در ثبت مؤسسه غیرتجاری

• حداقل اعضا برای ثبت مؤسسه: دو نفر
• حداقل سرمایه اولیه: تعیین نشده، ولی بهتر است منطقی باشد (مثلاً حداقل ۱۰۰ هزار تومان)
• مدت مؤسسه می‌تواند محدود یا نامحدود باشد
• مدیرعامل و رئیس هیأت مدیره می‌توانند یک نفر باشند
• تنها مؤسسه‌ای که نیاز به مجوز ندارد، مؤسسه‌ای است که موضوع فعالیت آن صرفاً برگزاری نمایشگاه، همایش و سمینار باشد
• بسته به موضوع فعالیت، برخی مؤسسات نیاز به اخذ مجوز از نهادهای مرتبط دارند (مانند آموزش و پرورش، وزارت علوم، بهزیستی و غیره)

مزایای ثبت مؤسسه غیرتجاری

• رسمیت قانونی و برخورداری از شخصیت حقوقی
• امکان عقد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی
• بهره‌مندی از حمایت‌های قانونی
• امکان دریافت مجوز، حمایت یا تسهیلات از نهادهای دولتی

سؤالات پرتکرار

آیا مؤسسه غیرتجاری می‌تواند حساب بانکی باز کند؟

بله، پس از ثبت و دریافت آگهی رسمی، مؤسسه می‌تواند حساب بانکی حقوقی افتتاح کند.

آیا مؤسسه غیرتجاری باید مالیات پرداخت کند؟

در صورت داشتن درآمد، مشمول مالیات می‌شود، مگر آنکه معافیت مالیاتی برای آن تعریف شده باشد.

آیا امکان تغییر نام، مدیرعامل یا موضوع فعالیت وجود دارد؟

بله، تمامی تغییرات در مؤسسات غیرتجاری قابل ثبت است و نیاز به تنظیم صورتجلسه و ثبت در اداره ثبت شرکت‌ها دارد.

مؤسسات غیرتجاری، انجیوها، انجمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد نقش مؤثری در توسعه فرهنگی، علمی و اجتماعی جامعه دارند. اگر قصد ثبت این نوع شخصیت‌های حقوقی را دارید، تیم متخصص موسسه حقوقی و ثبتی هیراد آماده راهنمایی، مشاوره و انجام کلیه مراحل ثبت مؤسسات غیرتجاری به‌صورت کامل، دقیق و قانونی می‌باشد.

📞 برای مشاوره رایگان و ثبت مؤسسه غیرتجاری با کارشناسان ثبت هیراد تماس بگیرید.